Hout zagen met een handzaag- video tutorial

Volledige handleiding hout zagen met een handzaag

• Jan van der Peet
  Vakdocent bouw Hoofdvaart College
  
  
  We gaan het houtzagen behandelen.
• Maar we beginnen eerst met de zaag want dat is natuurlijk het belangrijkste gereedschap om het hout keurig recht en netjes af te zagen. De handzaag, deze is het meest gebruikt door de doe-het-zelver maar ook door de professionele timmerman. Het is een mooi kort stevig handzaagje van 35 cm lang.
• Deze tandjes zijn gehard, dat wil zeggen dat het heel lang scherp blijft zolang u er natuurlijk maar geen ijzer mee gaat raken. De tandjes zijn fijn gesneden, dus die staan heel licht schuin waardoor je ze voor fijn en voor wat grover werk goed kunt gebruiken om te zagen.
• We gaan nu laten zien hoe je een balkje netjes recht en keurig zonder veel splinters kunnen afzagen.
  Daarvoor hebben we nodig een stukje hout om het even te laten zien.
• En om eerst eens een rechte lijn te zetten op het hout, daarvoor heeft de timmerman een winkelhaak. Het wordt ook een blokhaak genoemd. Er zijn verschillende benamingen voor. Dat wil zeggen dat het een rechte hoek is van 90 graden. Als we het met een bouwterm willen zeggen, dan gaat de timmerman nu een lijn zetten op het hout om haaks af te zagen. Haaks wil dan ook zeggen 90 graden.
• Ik zal willekeurig een lijntje zetten op het hout, dus we hebben geen maat gemeten, om eens te laten zien hoe je dit 90 graden, dus haaks, neer kunt zetten. De blokhaak heeft een rand die je tegen de lange kant van het hout aanhoudt, aandrukt, en je kan een lijntje trekken langs de dunne kant.
• Nu hebben we dus een lijn van 90 graden. Die ene lijn die ik net heb gezet dat is nog te weinig, dus ik ga er nog één aan de twee zijkanten zetten en dat zal ik u laten zien. Ik hou ‘m precies op het lijntje die ik hier ook had aan de bovenkant. Ik hou m’n blokhaak nu aan de andere kant en ik zet hier een lijntje naar beneden.
• Ik doe dit ook aan de andere kant. Ik hou m’n blokhaak weer precies aan de bovenlijn…en ik heb nu aan drie kanten een rechte haakse lijn. Dat is makkelijk als je recht en netjes naar beneden wil zagen.
• Goed, nu wil ik deze aan jullie eens laten zien hoe je hem door te zaagt.
• Je legt ‘m op een werkbank, maar wat jullie misschien allemaal wel ervaren hebben: is niet handig een werkbank…of je klemt ‘m vast met een lijmtang of je houdt ‘m met je handen vast maar dan schuift ie alle kanten op.
• Dus heb ik daar een handig hulpmiddeltje voor gemaakt, dat je thuis ook heel makkelijk van een paar losse onderdeeltjes in mekaar kunt zetten. Ik zal even laten zien hoe dat werkt.
• Je legt dit plankje met twee latjes aan de boven- en onderkant tegen de werkbank aan en het houtje dat we willen afzagen leggen we tegen dit latje van het plankje aan. Het voordeel is dat ie stevig ligt. Met je hand druk je ‘m gewoon tegen dit hulplankje aan.
• Nu zal ik nog even kort laten zien hoe je een zaag goed in je hand vasthoudt. De wijsvinger van je hand leg je langs de zaaghandgreep en de rest van de hand hou je de handvat goed vast. Eigenlijk ontspannen moet ie in je hand liggen.
• We hebben nu de zaag goed in ons hand, maar nu moeten we eens kijken hoe we netjes de zaag in het hout gaan zetten. Daarvoor heb je ook weer een bepaalde volgorde. Voor de rechtshandigen, ik ben rechts zoals u ziet, is het handig om je zaag aan de rechterkant van het streepje te zetten. Dit is ook de afvalkant. Ik zal hier ook even een kruis zetten.
• We hebben de zaag weer goed in ons hand. De zaag moet tegen het lijntje aan staan. Het lijntje staat aan de linkerkant van de zaag, waardoor ik, die ook aan de linkerkant sta, het lijntje kan zien terwijl ik ga zagen. Mijn duim, en natuurlijk moet u heel voorzichtig zijn, leg ik als geleiding tegen het lijntje aan waardoor m’n zaag steun heeft om te gaan zagen.
• Een andere manier. Als je niet je duim als geleiding wil gebruiken, kun je ook een kort latje tegen de lijn aan leggen.
• Nu gaan we met de zaag naar de lijn, m’n duim staat tegen de lijn aan en ik ga de zaag licht schuin op het hout houden. Vooral het begin is vaak moeilijk voor de mensen. Dus ietsje terughalen, we gaan ‘m een keertje terughalen en nog een keer terughalen, dan maak je een klein sneetje om te beginnen.
• Heel licht, met terughalen een klein beetje kracht zetten tot je een beginsneetje hebt. Nu gaan we, schuin op het hout blijvend met de zaag, rustig kijken langs dit lijntje om te zagen. En ik raak de lijn half.
• Ik kijk nog eens over m’n zaag en over het hout heen of ik recht naar beneden blijf gaan en ik ga weer rechtop bij de bank staan en verder zagen. Ik heb nu een keurig begin gemaakt.
• Ik ben aan deze kant al bijna een centimeter diep en aan deze kant heb ik net het einde van m’n hout geraakt. Het voordeel is dat je langzaam zakt aan de zichtkant, dus het latje wat je in zicht houdt straks, dat deze kant helemaal mooi recht is gebleven. Nu kunnen we rustig naar beneden door gaan zagen.
• Let op je houding hoe je staat. Je staat iets voorover gebogen en je zorgt dat je arm langs je lichaam heen en weer gaat. De bedoeling is dat je je zaag rustig over de hele lengte gaat gebruiken.
• En nogmaals, ik kijk er nog eens even overheen of ik netjes bij dit streepje 90 graden naar beneden ga en aan deze kant, zal ik u laten zien, blijf ik ook netjes langs het streepje. Zo kunnen we rustig naar beneden verder het balkje doorzagen.
• Altijd moeten we opletten op het laatste stukje want als je te wild gaat zagen wil ie misschien gaan splinteren. Het voordeel van dit plankje is dat m’n hout leunt, steunt op een ander plankje, dus nu kan ik rustig doorzagen zonder dat er aan de onderkant splinters komen.
• Nu kan ik u nog laten zien of ik ‘m netjes haaks heb afgezaagd.
• Als je dat zo voor elkaar krijgt, dan mag je tevreden zijn over jezelf.